
Dili-02/12/2025-Média Defisiensia, 3 Dezembru hanesan loron Mundiál Ema ho Defisiensia nian ne’ebé Mundu tomak sei selebra, ho nune’e Asosiasaun Defisiensia Timor-Leste (ADTL) selebra hamutuk ho Membru Organizasaun Defisiensia sira inklui komunidade no estundante balu husi Universidade Nasionál Timor Lorosa’e (UNTL), Universidade Dili ka (UNDIL). Tinan ne’e selebra ba dala 33.

Iha intervista Diretur Ezekutivu ADTL Cesario da Silva hatete, relasiona ho tema mundial ne’ebé mak iha refleta duni ba iha situasaun Timor Leste nian, no ADTL mai ho nia tema mak “Ami sei promove abilidade ema ho defisiensia no vijiviliza apoiu no atendimentu sira ba EhD hanesan”.

“di’ak primeiru selebra loron mundiál iha 3 Dezembru ne’e loron mun dial ba ema ho defisiensia nian iha mundu tomak, tema bai ha tinan ida ne’e “ Haburas Sosiedade Inkluzivu ba Ema ho Defisiensia hodi avansu progresu sosiál”. Tema ida ne’e mundiálmente mai ita hotu selbra ida ne’e. agora fila fali bai ha tema nasionál ho tema ne’ebé la hanesan, kondis ho situasaun rai laran ho nunbe’e mak tema mundál ida ne’e mos atu asegura sosiedade inkluzivu, ha’u hanoin situasaun ida ne’e refleta tebes ita nia situasaun iha TL, tanba ne’e mak ADTL servisu hamutuk ho parseiru sira kontinua utiliza tema mundiál sai hanesan tema ejensial, no Asosiasaun Defisiensia TL mai ho tema nasionál ida hodi promove abilidade ema ho defisiensia no vijiviliza apoiu no atendimentu, ha’u hanoin ita ko’alia kona ba sosiedade inkluzivu ita presija duni promove ema ho defisiensia.
Ho situasaun sira ne’ebé EhD infrenta dala ruma ema seidauk hatene, tanba publiku nia hare ba ehd ne’e hare de’it ho prespektiva karitativa nian, tanba ne’e maki ha hakarak promove prespektiva Direitus Umanus, promove prespektiva sosiál nian, prespektiva Direitus umanus ne’e atu garante sidadaun hotu-hotu nia partisipasaun atu ita bele fo espasu oportunidade ba ehd. Ho nune’e mak loron mundiál ba tinan ida ne’e”, tenik Cesario iha Palasiu Presidente 02/12.
Fatin hanesan, Sekretariu Estadu Igualidade Elvina de Sousa Carvallo hatete, Governu komprometidu sei tau seriedade ba asuntu inkluzaun Defisiensia iha TL.
“primeiru lugar ix Governu konstituisionla fo apresia ba sosiedade sivil sira ADTL ho nia parseriu sira ne’e mak ohin halo selebrasaun loron ehd Governu nia prejensa mos iha ne’e atu hatudu ami nia komitmentu apoiu seriedade bai ha asuntu inkluzaun, no mos ehd iha TL, ne’ebé ha’u hanoin progresu barak mak IX Governu konstituisional liu-liu parseriu sira hanesan MSSI linas ministeriais sira hanesan ministerium Saúde, Ministeriu Justisa, MOP, no mos linas ministeriais sira selu-seluk halo ona entermos de asegura asesibilidade entermos de asegura polítika inkluzaun iha linas miniteriais sira, ministerium rasik iha fundus apropriadu liu-liu MSSI atu apoiu Asosiasaun ema ho Defisiensia iha TL, husi parte Governu Ninian ami komprometidu Governu fo seriedade tomak atu implementa konvensaun ne’ebé ita ratifika ona direitu ema ho Defisiensia, implementa planu asaun nasionál ba ema ho defisiensia, atu hatete de’it kata kami nafatin kontinua investe ba inkluzaun iha TL”, tenik Elvina.
Entrretantu iha selebrasaun loron mundiál ne’e ADTL servisu hamutuk ho parte Saúde hodi halo tratamentu ba partisipante sira. Aleinde ne’e mos lansa livru rua husi Ministériu Saúde.
Nune’e loke mos kuis ba partisipante sira, halo kompetisaun letra brail, inklui parte IT nian liga ho Skil Defisiensia Matan sira oinsa utiliza Komputador hodi hala’o servisu sira iha instituisaun.
Jornalista : Alex
Editor : Media Defisiensia