
Dili-28/10/2025-Média Defisensia, Knuk ba Dame ho Forsa Humanista Timor-Leste (KBD-FHTL), hala’o komunikadu hodi solidariza maluk EUNAMER neʼebé dau-daun luta ba depende povu nia direitu ligadu ho kondisaun Estrada dirasaun Munisipiu Glenu liga ba Postu Administrativu Ermera Vila Antiga, no Estrada bo’ot Humboe liga ba Postu Adiministrativu Lete-Foho dadaun ne’e kondisaun ladun di’ak.
Tuir Portavoz KBD-FHTL, Nelson da Silva hatete, Geografikamente munisipiu Ermera registu postu adminitrativu 6 dadaun komunidade sira efreta mak Estrada, tanba ne’e KBD-FHTL husu MOP, MPIE, CNA aselera lalais prosesu konstrusaun estrada ba munisípiu Ermera, sira lakohi rona tan argumentu oi-oin, tanba povu ninia sofrementu sira neʼebé implika hosi estrada ladi’ak.
“Ami ezije MOP, MPIE, CNA atu aselera lalais prosesu konstrusaun estrada ba munisípiu Ermera, ami lakohi rona tan argumentu oi-oin, tanba povu ninia sofrementu sira neʼebé implika hosi estrada ladi’ak laiha argumentu oi-oin, no ami neim haree lidernasa ida utiliza transporte públiku Trek ho BUS ba Atsabe no Hatulia iha tempu udan. Se MOP, MPIE ho CNA la prosesa lalais estrada Ermera sedu ka tarde Knuk Ba Dame ho Forsa Humanista Timor Leste, sei hamutuk ho kamada sosial sira liu-liu UNEUMER no povu vitima sira sei halo asaun pasífika, hodi ezije estrada di’ak ba povu Ermera inklui Munisipiu Lautém, Manufahi, Bobonaro, Covsalima no sira seluk ne’ebé la temi iha komunikadu imprensa ida ne’e”, Dehan Porta Voz KBD-FHTL iha Jardin 5 de Maio, 27/10.
Porta Voz dehan, asuntu Estrada, dau-daun ne’e Postu Adminitrativu Railaco mesak mak asesu ba dalan di’ak tanba lokaliza entre Kapital Nasaun ho Kapital Munisipal Ermera. Maibe Postu Administrativu 5 seluk infrenta problema Estrada durante dékade rua nia laran depoizde Timór-Leste ninia independensia. Estrada ligasaun hosi Glenu sai ba postu adminitrativu 5 refere lokaliza iha diresaun ida de’it no ba too iha Humboe mak fahe malu iha kruzamentu. Ba diresaun Lete-Foho ho Atsabe foti liman sorin karuk no diresaun Ermera Vila-Antiga, Hatulia A no Hatulia B foti liman los.
“Ami observa katak promesa sira ne’e hotu sai tiha polémika iha sosiedade. Ho nune’e Knuk Ba Dame ho Forsa Humanista Timor Leste (KBD-FHTL)) hakarak levanta hamutuk asuntu ne’e ho UNEUMER hodi ezije ba MOP no Primeiru Ministru atu hapara onaaproveita kondisaun sujetiva povu maubere nian hodi politiza no matrializa sai fali instrumentu polítika ba habo’ot no haforsa abut ukun hosi Partidu CNRT nian agora no ba futuru. Ami fó hanoin fila-fali ba lideransa sira hotu neʼebé troka malu ba kaer ukun “Prinsipiu husi povu depozita ona konfiansa ba ma-kaer ukun, mak momentu neʼebé presiza realiza komprimisiu la’os hamosu tan komprimisiu foun”, Akresenta Porta Voz.

KBD-FHTL hakarak halo Xamada atensaun ba Ministériu Planeamentu Investimentu Estratéjiku (MPIE) neʼebé lidera husi Exelentimsu Senhor Gastão Francisco Sousa ho ninia Ekipa Comissão Nasional Aprovisinamentu (CNA) katak, labele hatoman kahur konflitu interese iha asuntu povu nian hanesan kahur salada-frutas iha bandeza, tan-ne’e merese ba se de’it ba kaer ukun hodi servi povu hotu hanesan la’os atu lohi tan povu ho interese individu ka grupu husi ema uitoan nian.
“Ami fanun lideransa sira neʼebé han osan to dukur iha ki’ak nia leten, favor tau ona seriadade ba hadia estrada Ermera para oinsa bele aumenta konektividade no moviliza produtu kafé no produsaun sira seluk iha Munisípiu Ermera hodi bele asesu ba merkadu, inklui populasaun sira bele sosa fali material ne ai-han sira hodi konstrui rasik sira nia moris, tanba sira nia moris loron kalan la’os de’it dependensia ba osan mina no gas”, Tenik Porta Voz.
Entretantu, governu laiha seriadade atu hadia estrada ba Ermera, ami hakarak husu ba governante atrazadu sira nune’e, produtu iha rai-maran ida neʼebé mak valor ka folin liu kafé iha Timor-Leste aleimde mina ho gas? No bainhira osan mina no gas ne’e remata oinsa mak estadu ida ne’e atu sustenta ninia an ba futuru? Karik la’os liuhosi rekursus produtivu sira ne’e, ka iha Ma-kaer sira nia kakutak hanoin de’it mak deve. Lideransa sira presiza konxiente implikasaun hosi kondisaun estrada ladi’ak kontribui makas ba siklus problema sosial, sira hanesan konfilu iha familia tanba hahan folin sae, produtu lokal la folin iha merkadu lokal, ambolansia tatidik inan isin rua hosi Atsabe, Lete-foho, Hatulia A no B tama to Glenu molok partus kondisaun Bebe ou Inan la normal ona no potensia ba kauza mortalidade infantil iha munisipiu Ermera aumenta aas ba bebeik”.Tenik Porta Voz.
Jornalista : Geraldino Magno
Editor : Média RKDTL